Al in december 2014 liet staatssecretaris Klijnsma weten dat ze voornemens was om een nieuw wetsvoorstel in te dienen over lijfrente en bijstand. Hierin wordt geregeld wordt dat men niet meer eerst het opgebouwde lijfrentekapitaal hoeft op te eten voordat men recht heeft op een bijstandsuitkering. Dinsdag 3 november is het voorstel goedgekeurd en vanaf januari 2016 zal de wet in werking treden.
Voor alle lijfrentes, waaronder ZZP pensioen
In tegenstelling tot wat men in bijna alle media leest, geldt het voorstel voor alle lijfrentes. Dus alle lijfrentepolissen en lijfrente bankspaarrekeningen die de afgelopen jaren gesloten zijn. Om onduidelijke reden lezen we in de media eigenlijk alleen iets over het ZZP pensioen.
Maar het ZZP pensioen als fiscaal product bestaat helemaal niet. Het is gewoon een lijfrente, net als een lijfrentepolis of lijfrente banksparen. Dus alle belastingspelregels die gelden voor een lijfrente gelden ook voor een ZZP pensioen. Er is dus geen enkel voordeel voor een ZZP pensioen.
Voorwaarden voor vrijstelling
Volgens het wetsvoorstel vallen lijfrentekapitalen buiten de vermogenstoets als deze niet meer bedragen dan € 250.000 en
- Daarvoor premie is betaald voor de toetsingsperiode van 5 jaar. Polissen die 5 jaar voor de aanvraag van de bijstandsuitkeringen premievrij zijn gemaakt zijn dus vrijgesteld en de waarde hiervan (mits niet meer dan € 250.000) hoeft niet te worden opgegegeten. Dit geldt ook eenmalige koopsommen die betaald zijn voor de toetsperiode.
- Er gedurende de toetsperiode van 5 jaar ieder jaar is ingelegd maar niet meer dan € 6.000 per jaar. De reden voor deze voorwaarde is simpel: men wil voorkomen dat er nog vlak voordat iemand de bijstand in moet, nog even snel geld weggesluisd wordt naar een lijfrente.
De vrijstelling geldt alleen:
- Voor lijfrenten waarvoor volgens de Wet op de inkomstenbelasting lijfrentepremieaftrek kan worden genoten en
- De lijfrente-ingangsdatum niet is uitgesteld in de toetsperiode.
Reeds ingegane lijfrente valt buiten de bescherming
Zodra een lijfrente uitkeert valt deze buiten de bescherming. Immers er volgt dan daadwerkelijke inkomsten uit de lijfrente en die zorgen er dus voor dat de bijstands uitkering lager wordt.
Bescherming klinkt mooier dan het is
Ik zal een aantal redenen noemen waarom de bescherming in de praktijk in veel gevallen niet zal werken en het lijfrentekapitaal gewoon eerst opgegeten moet worden voordat men een bijstandsuitkering ontvangt:
- In veel gevallen ziet men de financiële problemen wel aankomen. Je komt nooit van de één op de andere dag in de bijstand. Ik schat de kans groot in dat iemand die in geldnood komt als snel gaat bezuinigen op zijn pensioen. En dus niet inlegt op zijn lijfrente. Hiermee voldoet men dan niet aan de 5 jaren eis en is er geen bescherming. Dus juist mensen die de bijstand in dreigen te gaan, verliezen al snel de bescherming.
- Men is vrij om een klein bedrag te storten gedurende de toetsingsperiode van 5 jaar om te voldoen aan de voorwaarde dat er daadwerkelijk 5 jaar lang inleg is geweest. Maar dit bedrag moet wel voor aftrek in aanmerking komen. Er moet dus jaarruimte zijn. Bij geen of een laag inkomen is er geen jaarruimte.
- En als je nu begint met lijfrente banksparen of een ZZP pensioen dan duurt het dus 5 jaar voordat de bescherming geldt. Sla je een jaar over, dan begint die termijn weer opnieuw.
- Tot slot, zodra de lijfrente gaat uitkeren is de bescherming voorbij.
Slechte informatie
Het is jammer dat zelfs Klijnsma dit een regeling noemt voor het ZZP pensioen. En het is jammer dat er in de media nauwelijks iets is geschreven over deze voorwaarden. De indruk wordt hiermee gewekt dat deze vrijstelling voor de bijstand alleen geldt voor een ZZP pensioen. Op die manier vergeet men mensen met een lijfrente te informeren. Daar komt nog bij dat men nu de indruk krijgt dat er altijd bescherming is. De voorwaarden kunnen in dat geval nog wel eens een vervelende verrassing opleveren! De regeling ziet er minder mooi uit als men even verder kijkt dan de neus lang is.