Moneywise in Elsevier over waarborgsom en bankgarantie bij kopen huis

In de rubriek lezersvragen van het blad Elsevier geeft Jeroen Wolfsen van MoneyWise antwoord op vragen van lezers over financiën. Deze week een vraag over de waarborgsom bij een hypotheek.

De heer J.S. Uit Den Bosch stelde de volgende vraag:
We hebben ons huis verkocht. De koper ziet op de valreep af van de koop. In het koopcontract is een borgsom van 10 procent afgesproken, maar die heeft de koper nooit gestort. Kan ik de borgsom alsnog claimen? 

Jeroen Wolfsen FFP Financieel planner en directeur van vergelijkingssite Moneywise.nl

In het koopcontract is afgesproken dat bij afzien van de koop door de koper deze 10 procent van de koopprijs verschuldigd is. Dat dit geld niet is gestort, doet daar niets aan af.

Meestal staat er in het koopcontract dat er voor een bepaalde datum een waarborgsom moet zijn gestort bij de notaris. De koper kan ook, als hij dat geld niet beschikbaar heeft, een bankgarantie laten afgeven. Ook dat is kennelijk niet gebeurd, maar ik weet niet of dit is afgesproken in uw koopcontract.

De notaris zou erop moeten toezien dat een eventuele waarborgsom op tijd wordt gestort. Ik zou zeker uw recht op de 10 procent opeisen bij de koper. U moet het huis opnieuw te koop zetten en krijgt misschien een lagere prijs. Ook maakt u mogelijk extra kosten. In 2013 was er overigens een rechtszaak waarbij de verkopende makelaar aansprakelijk werd gesteld, toen bleek dat de koper zijn waarborgsom niet had voldaan.

De rechten en plichten van koper en verkoper
Als verkoper van je huis probeer je een zo goed mogelijke deal te bereiken. Je wilt een goede prijs voor je woning en je verkoopdatum is belangrijk in verband met je nieuwe woning. In het verkoopcontract spreek je dat natuurlijk af maar je spreekt meer af in een koopcontract.  Ook zijn er wettelijke bepalingen waar je rekening mee moet houden.

3 dagen bedenktijd aankoop huis
De koper heeft wettelijk 3 dagen bedenktijd. Dat betekent dat de koper binnen 3 dagen, zonder opgaaf van reden, kan afzien van de koop.
De bedenktijd gaat de dag na het tekenen van de koopovereenkomst door koper en verkoper om 0.00 uur in. Als je als koper wil ontbinden dan moet je dat schriftelijk  doen aan de verkoper (en zijn de verkopende makelaar). Van de 3 dagen bedenktijd moeten er minimaal 2 dagen geen zaterdag, zondag of erkende feestdag zijn.

Is de koopovereenkomst dus op maandag door alle partijen ondertekend en door de koper ontvangen, dan loopt de bedenktijd tot donderdag 23.59 uur.
Is de koopovereenkomst op donderdag door alle partijen ondertekend en ontvangen door de koper, dan loopt de bedenktijd tot maandag 23.59 uur.

Bankgarantie of 10% aanbetalen
In de meeste koopovereenkomsten wordt vastgelegd dat de koper voor een bepaalde datum 10% van de koopsom moet storten. Dit is ter bescherming van de verkoper. Als de koper uiteindelijk niet komt opdagen bij de notaris op de afgesproken datum om de woning te kopen, heeft de verkoper recht op 10% van de koopsom. Door deze alvast bij de notaris te laten storten kan de verkoper dit geld zonder problemen opeisen.
De koper kan ook een bankgarantie afgeven. In dat geval verklaart een bank dat deze de 10% zal overmaken als deze door de verkoper wordt opgeëist i.v.m. het niet nakomen van de verplichting tot koop. De bank zal dit vervolgens weer verhalen op de koper.

Ontbindende voorwaarden/  financieringsvoorbehoud.
In de koopovereenkomst wordt in de meeste gevallen ook afgesproken dat de koper mag afzien van de koop als deze voor een van te voren afgesproken datum niet de benodigde financiering kan krijgen. We noemen dat het financieringsvoorbehoud.
Hier zijn wel voorwaarden aan verbonden en die verschillen nogal in de praktijk. In veel gevallen wordt de koopovereenkomst opgemaakt door de verkopende makelaar. We zien dat veel kopers niet duidelijk onderhandelen over de condities waarop ze willen kopen. De verkopende makelaar werkt in opdracht van de verkoper en het is zijn taak om de  mogelijkheid om nog te kunnen ontbinden niet te ruim te houden. Zo zien we in de praktijk dat de termijn van de ontbindende voorwaarden te kort is om 100% zekerheid te hebben over het verkrijgen van een hypotheek. Je loopt dan als koper een risico. Je weet iet zeker of je de hypotheek gaat krijgen maar je zit wel aan de koop vast. Ons advies: denk als koper goed naar wat je hierover afspreekt en volg niet klakkeloos de koopovereenkomst zoals deze wordt opgemaakt door de verkopende makelaar.