Met de fiscale oudedagsreserve, beter bekend als de FOR, kun je als ondernemer geld apart zetten als oudedagsvoorziening. Deze regeling wordt afgeschaft per 1 januari 2023. Wat betekent dit als je nu gebruik maakt van de FOR? En hoe kan je dan als zelfstandig ondernemer nog pensioen opbouwen? Jeroen Wolfsen van Moneywise legt het uit.
FOR is een fiscale reserve en geen pensioenpot
Belangrijk om te weten: de FOR wordt vaak gezien als pensioen maar is
geen pensioenvoorziening. Het is een fiscale reserve waar je ooit nog belasting over moet betalen. Als je gebruik maakt van de FOR, kun je een deel van de winst reserveren. Daarmee hou je geld beschikbaar binnen je bedrijf om te investeren in je bedrijf. Zo kan je bedrijf sneller groeien. Uiteraard houdt de fiscus bij hoeveel je apart hebt gezet en zul je een keer belasting moeten betalen over het gereserveerde bedrag. Veel ondernemers hebben dit niet in de gaten en worden bij staking van hun bedrijf hierdoor onaangenaam verrast.
Als je niet daadwerkelijk geld hebt gespaard om de belasting te kunnen betalen, en je bedrijf levert bij verkoop minder op dan verwacht, heb je dus een probleem. Veel ondernemers zien de waarde van hun bedrijf bij verkoop als pensioenpot. Als dan een deel van die waarde verdwijnt aan nog te betalen belasting, valt er dus een gat in je pensioen. En als je bedrijf te weinig oplevert kun je door deelname aan de FOR zelfs met een belastingschuld achterblijven.
Hoeveel van je winst mag je reserveren met de FOR in 2022?
In 2022 mag je 9,44% van de winst, met in 2022 een maximum van € 9.632 reserveren. Je FOR reservering mag niet hoger zijn dan het ondernemingsvermogen van je bedrijf.
Je spaart dan over maximaal € 9.632 inkomstenbelasting uit als je het volledig bedrag gebruikt als FOR reservering (men noemt dit ook wel doteren aan de FOR). Door de jaren heen kan je dan een flink bedrag opbouwen aan FOR reserve.
Wat kun je doen met de FOR als je stopt met je bedrijf?
Als je je bedrijf beëindigt, valt de FOR vrij en word deze opgeteld bij de winst in het jaar van staking. Over die hoge winst moet je er dus in één keer belasting betalen. Je moet dus zorgen dat je voldoende geld achter de hand hebt om die belasting te kunnen betalen. Maar dan heb je dus nog steeds geen pensioenvoorziening voor jezelf! Een ander nadeel van in één keer afrekenen met de fiscus is dat je waarschijnlijk een hoog belastingtarief (maximaal 49,5%) betaald.
FOR omzetten in lijfrente levert belastingvoordeel op
Een andere mogelijkheid is dat je de opgebouwde FOR reservering omzet in een lijfrente-uitkering. Dat hoeft niet bij een verzekeraar maar dat kan ook via
banksparen. Je moet dan het hele bedrag aan FOR reservering beschikbaar hebben om over te maken naar een uitkerende lijfrentepolis of bankspaarrekening. Vervolgens ontvang je dan een aantal jaren iedere maand een uitkering. Ook daar moet je belasting over betalen maar omdat je de uitkering kan spreiden over meerdere jaren, kun je er voor zorgen dat je minder belasting betaald.
Je kunt je FOR omzetten in een
lijfrente in het jaar dat je de AOW leeftijd bereikt. De minimale looptijd voor de uitkering is 5 jaar. Maar je mag ook een langere uitkeringsduur kiezen. Dat bepaal je zelf als het zover is.
Als je als zelfstandig ondernemer weinig pensioen hebt opgebouwd en alleen AOW ontvangt, kun je tot een bedrag van € 36.410 inkomen uit AOW en lijfrente ontvangen waarover je maar 19,17% belasting hoeft te betalen (tarief 2022). Dat is een stuk voordeliger dan een belastingtarief van 37,07% of zelfs 49,5%
Heb je nog niet de AOW leeftijd bereikt, kun je de FOR reserve ook omzetten in een
lijfrente. Je kiest dan voor een lijfrente die nog niet gaat uitkeren. Je geld kan worden weggezet op een lijfrente bankspaarrekening tegen een vaste of variabele rente. Of je kiest voor
lijfrente beleggen. Ook dan zet je het opgebouwde bedrag vanaf AOW leeftijd om in een uitkering.
Wat gebeurt er met mijn opgebouwde FOR na 1 januari 2023?
Dan kun je niet meer extra doteren aan de FOR. Je huidige reservering blijft dan staan en wordt bevroren. Uiteraard moet je daar nog steeds over afrekenen als je stopt met je bedrijf. Het blijft gewoon mogelijk om je FOR om te zetten in een lijfrente. Je kan de hele FOR (of een deel ervan, de rest blijft dan als FOR op de balans staan) afstorten in een lijfrente. Als je de AOW- leeftijd nog niet bereikt hebt, groeit het bedrag door op je lijfrente. Heb je de AOW -leeftijd al wel bereikt? Dan kun je starten met een uitkering.
Pensioenopbouw zonder FOR als zelfstandig ondernemer
Je kunt prima je pensioen opbouwen zonder de FOR. Gewoon door rechtstreeks geld te storten in een lijfrente. Je mag namelijk gewoon geld storten op een lijfrente (pensioenrekening) als je een aantoonbaar pensioentekort hebt. Dat toon je aan met een
jaarruimte berekening. Het bedrag dat je als jaarruimte hebt, mag je dan in een lijfrente onderbrengen en kun je aftrekken van de inkomstenbelasting. En net als bij de FOR betaal je bij uitkeren hiervan belasting.
Maar bij een lijfrente laat je het geld altijd gespreid in meerdere jaren (minimaal 5 jaar) uitkeren vanaf AOW-leeftijd. Daardoor kun je zorgen dat je nu aftrekt tegen een hoog belastingtarief en straks laat uitkeren tegen een laag belastingtarief. Zo maak je rendement door te sparen of te beleggen met je lijfrente maar heb je ook fiscaal voordeel.
Jaarruimte en reserveringsruimte vanaf 2023 veel interessanter dan FOR
Naast de jaarruimte is er ook nog de reserveringsruimte. Je hebt reserveringsruimte als je de afgelopen 7 jaren geen gebruik hebt gemaakt van de jaarruimte. In veel gevallen kan je dan ook een veel hoger bedrag aftrekken dan bij de FOR. Rechtstreeks sparen of beleggen in een lijfrente of pensioenrekening is fiscaal dus veel interessanter dan via die rare omweg van de FOR. Zeker vanaf 2023, want dan wordt het bedrag dat je af mag trekken met jaarruimte en reserveringsruimte veel groter dan de huidige FOR regeling. In dit artikel lees je alles over
jaarruimte en reserveringsruimte vanaf 2023