Het grote voordeel van een lijfrente bankspaarrekening t.o.v. een lijfrenteverzekering is dat er bij banksparen nooit sprake is van vermogensverlies bij overlijden. Dat is bij een lijfrentepolis wel anders. Bij een verzekering kan een deel van het lijfrentekapitaal of zelfs het gehele kapitaal bij overlijden in de zak van de verzekeraar verdwijnen. Bij banksparen wordt het saldo dat op de bankspaarrekening staat altijd uitgekeerd aan de erfgenamen. Wie dat ook zijn.
Banksparen voor een lijfrente kent twee varianten: de opbouwrekening en de uitkeerrekening. Voor beide varianten geldt dat uit een testament of volgens het wettelijk erfrecht blijkt wie de erfgenaam is (of erfgenamen zijn) voor het saldo op de rekening. Er is wel verschil in de afwikkeling voor een opbouw- of een uitkeerrekening.
De uitkeerrekening
Overlijdt de rekeninghouder van een uitkeerrekening dan gaan de uitkeringen op deze rekening door aan de erfgenaam. Ook hier blijkt weer uit het testament wie de erfgenamen zijn. Is er geen testament dan volgt men het wettelijk erfrecht.
Ik leg het even uit aan de hand van een voorbeeld:
De heer Jansen stort € 100.000 op een banksparen uitkeerrekening. De uitkering bedraagt in dit voorbeeld € 500 per maand. Hij ontvangt deze uitkering gedurende 20 jaar. Helaas overlijdt de heer Jansen na 3 jaar. Volgens het testament is zijn vrouw zijn erfgenaam en vanaf dat moment ontvangt zij de maandelijkse uitkering en die ontvangt ze dan ook voor de resterende 17 jaar. De lopende oudedagsuitkering wordt dus doorgezet. Maar helaas overlijdt ook na 5 jaar mevrouw Jansen. Volgens erfrecht zijn haar twee kinderen haar erfgenamen en zij ontvangen nu beiden € 250. En dat gedurende de resterende 12 jaar. Fiscaal gezien is het mogelijk om het contract met de bank open te breken en het restende saldo te gebruiken voor een nabestaandenlijfrente bij een andere bank. In de praktijk kan de oude bank dan kosten in rekening brengen en kan het boven de 70 jaar lastig zijn om een andere bank te vinden. Normaal gesproken blijft men bij de huidige bank en gaat men door met de lopende uitkeringen.
De opbouwrekening
Als het lijfrentekapitaal op een lijfrente-opbouwrekening staat en de rekeninghouder overlijdt dan wordt de lopende opbouwrekening beëindigd. De erfgenamen moeten zich melden bij de bank en horen welke stukken de bank nodig heeft om het saldo uit te keren aan de erfgenaam. Het saldo dat wordt uitgekeerd is niet vrij te besteden door de erfgenaam. Deze moet namelijk een nabestaandenlijfrente aankopen. Deze nabestaandenlijfrente moet uiterlijk op 31 december in het tweede jaar volgend op het jaar van overlijden zijn aangekocht. Als dit later gebeurt kan de fiscus van mening zijn dat er sprake is van fiscale afkoop.
Er zijn spelregels voor de looptijd van een nabestaandenlijfrente:
Is de nabestaande een echtgenoot/partner of is de nabestaande geen familie?
- De uitkering moet direct ingaan.
- De looptijd moet minimaal 5 jaar zijn.
- Ontvangt de echtgenoot/partner ANW? Dan mag de uitkering uitgesteld worden totdat de ANW is uitkering is afgelopen.
Voor familieleden jonger dan 30 jaar geldt het volgende:
- De uitkering moet direct ingaan en de looptijd is in principe minimaal 5 jaar.
- De looptijd is korter als het familielid binnen 5 jaar de leeftijd van 30 jaar bereikt.
Voor familieleden ouder dan 30 jaar geldt het volgende:
- De uitkering moet direct ingaan en moet minimaal 20 jaar worden uitgekeerd.
Erfgenaam is geen natuurlijk persoon?
Is de erfgenaam van een lijfrenterekening geen natuurlijk persoon dan wordt de rekening opgeheven en het saldo afgekocht. Dat dit zeer nadelig uit kan pakken, blijkt uit onderstaand voorbeeld.
Voorbeeld:
Een man heeft een lijfrente-opbouwrekening met een saldo van €100.000. In zijn testament is vastgelegd dat de lijfrenterekening bij zijn overlijden is toebedeeld aan de plaatselijke voetbalvereniging.
Zijn andere vermogen wordt gelukkig wel door zijn familie geërfd.
De bank is bij afkoop verplicht om 52% belasting in te houden over het bedrag van € 100.000 en keert dus nog een bedrag van € 48.000 uit aan de plaatselijke voetbalvereniging. Maar bij fiscale afkoop is er ook sprake van 20% revisierente. En die brengt de fiscus in rekening bij de andere erfgenamen. De familie moet dus € 20.000 aan de fiscus betalen en dat gaat dan flink ten kosten van hun erfenis.
Belangrijk verschil met een normale erfenis
Normaal gesproken mogen de erfgenamen samen bepalen hoe de erfenis verdeeld wordt. De zoon kan bijvoorbeeld kiezen voor een auto met een waarde van € 10.000 en de dochter kan kiezen voor een spaarrekening met een saldo van € 10.000. Maar als zoon en dochter een uitkeerrekening erven dan moet de uitkering in twee gelijke delen uitgekeerd worden. Doet men dat niet dan kan er volgens de fiscus sprake van fiscale afkoop.